Gayrimenkul kiralamada sıklıkla karşılaşılan, ancak genellikle yanlış anlaşılan konulardan biri de kira stopajıdır. Kira stopajı, konut kiralarında uygulanmazken, işyeri kiralamaları için yasal bir zorunluluktur ve kira bedelinin bir kısmının doğrudan devlet adına kesilmesini ifade eder. Ticari faaliyet yürüten kiracılar ve işyeri sahipleri için bu vergi yükümlülüğünün detaylarını bilmek, cezai yaptırımlardan kaçınmak ve doğru muhasebe tutmak açısından büyük önem taşır.
Kira Stopajı Nedir?
Kira stopajı (Gelir Vergisi Tevkifatı), Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında, ticari amaçla kiralanan taşınmazların brüt kira ödemeleri üzerinden hesaplanan ve kazanç sahibinin (ev sahibinin) eline geçmeden önce kaynağında kesilen bir vergi türüdür. Devlet, vergi kaybını önlemek amacıyla bu kesintinin yapılmasını kiracıya yükler.
Kira Stopajını Kim Öder? (Sorumluluk Kiracıya Aittir)
Kira stopajının en kritik ve en çok karıştırılan yönü, ödeme sorumluluğudur.
- Sorumlu Taraf: Kira stopajını vergi dairesine beyan etmek ve ödemekle yükümlü olan taraf kiracıdır (ticari faaliyeti olan işyeri kiracısı).
- Ödeme Mekanizması: Kiracı, ev sahibine ödeyeceği brüt kira tutarından stopaj oranını keser. Kesilen bu tutarı ev sahibine ödemek yerine, kendi adına devlete (vergi dairesine) yatırır. Kalan net tutarı ise ev sahibine öder. Bu durum, verginin aslında ev sahibinin geliri üzerinden kesildiği, ancak ödeme yükümlülüğünün kiracıya ait olduğu anlamına gelir.
- Konut Kiraları: Kira stopajı uygulaması konut kiraları için geçerli değildir. Konut sahipleri kira geliri elde ettiğinde, belirlenen istisna tutarını aşmaları halinde Gelir Vergisi Beyannamesi vermekle yükümlüdür.
Kira Stopajı Oranı ve Hesaplaması (2025)
2025 yılı kapsamında kira stopajı oranı, brüt kira bedeli üzerinden %20 olarak uygulanmaya devam etmektedir.
1. Brüt Kira Üzerinden Hesaplama:
Eğer kira sözleşmesi brüt kira üzerinden yapılmışsa:
| Formül | Örnek (Brüt Kira: 10.000 TL) |
| Stopaj Tutarı = Brüt Kira × %20 | 10.000×0.20=2.000 TL |
| Ev Sahibine Ödenen Net Kira = Brüt Kira − Stopaj Tutarı | 10.000−2.000=8.000 TL |
| Kiracının Toplam Ödemesi = 10.000 TL | (2.000 TL devlete, 8.000 TL ev sahibine) |
2. Net Kira Üzerinden Hesaplama:
Eğer kira sözleşmesi net kira üzerinden yapılmışsa, önce brüt tutarı bulmak için net kira 1.25 ile çarpılır (veya %25 stopaj kesintisi eklenir):
| Formül | Örnek (Net Kira: 8.000 TL) |
| Brüt Kira Tutarı = Net Kira × 1.25 | 8.000×1.25=10.000 TL |
| Stopaj Tutarı = Brüt Kira × %20 | 10.000×0.20=2.000 TL |
Kiracı, stopaj vergisini aylık veya üç aylık dönemler halinde Muhtasar Beyanname aracılığıyla vergi dairesine beyan etmek ve ödemek zorundadır. Bu sorumluluğun yerine getirilmemesi, kiracı için önemli cezai yaptırımlar doğurur.
